Wormen bij honden: een overzicht 

Wormen vallen onder de typische parasieten die het op honden hebben voorzien. Maar welke soorten wormen bestaan er eigenlijk? En leven die kleine plaaggeesten enkel in de darmen van onze hond of ook in andere organen? We hebben alle belangrijke informatie over het thema Wormen bij honden hier voor je verzameld.

Wormen bij honden: de darmwormen

De meeste wormensoorten waar honden aan lijden, zitten in de darmen van het dier. In dit artikel geven we meer informatie over de verschillende soorten en besmettingsmogelijkheden.

Spoelwormen

Spoelwormen (Toxocara canis) behoren tot de darmwormen. Ze leven in de dunne darm van de hond en leven van de voedselbrei.

De besmetting met spoelwormen verloopt oraal doordat de hond wormeneitjes opneemt. Hiervoor is het vaak al voldoende als de hond een geïnfecteerde soortgenoot besnuffelt. Ook is een overdracht via geïnfecteerde voorwerpen of de grond mogelijk. In het laatste geval blijven de eitjes onder koele en vochtige omstandigheden tot vier jaar lang behouden.

Als de spoelwormen het ten slotte tot de darm van de hond hebben geschopt, komen daar vervolgens de larven uit de spoelwormeitjes. De vrouwelijke spoelwormen leggen overigens tot 200.000 eitjes per dag. Deze komen met de niet-verteerbare voedselresten in de dikke darm en verlaten via de ontlasting van de hond het lichaam.

Haakwormen

Haakwormen (Uncinaria stenocephala of Ancylostoma caninum) horen eveneens bij de darmwormen. Ze zuigen zich vast in de darm van de hond en leven daar van zijn bloed. De eitjes van de haakworm verlaten eveneens met de ontlasting het lichaam van de hond.

Geïnfecteerde larven komen meestal het lichaam in doordat een hond ze of direct eet of doordat ij een tussengastheer eet. Haakwormen kunnen het lichaam echter ook via de huid binnendringen. Dit kan leiden tot jeukende huidinfecties. Daarnaast kunnen puppy‘s via de moedermelk geïnfecteerd worden.

Zweepwormen

Zweepwormen (Trichuris vulpis) vallen eveneens onder de darmwormen. Ze leven in de dikke darm van de geïnfecteerde hond van het bloed van hun gastheer.

Geïnfecteerde honden scheiden via de ontlasting eitjes van de parasieten uit. Die kunnen jarenlang besmettelijk blijven.

De zweepwormeitjes worden oraal opgenomen. In de darm komen de larven uit en boren zich in de slijmhuid van de darm.

Lintwormen

De bekendste wormen bij honden zijn waarschijnlijk de lintwormen. Ze vallen ook onder de darmwormen die in de dunne darm van de hond leven. Net als een ketting bestaand lintwormen uit individuele schakels, de zogenaamde proglottiden.

Achter zijn kopt maakt de lintworm maakt continu nieuwe schakels aan. Daarentegen staat dat de worm aan het uitende rijpe proglottiden verliest die, afhankelijk van de soort worm, tot 100.000 eitjes kunnen bevatten.

Deze eindschakels kunnen dan weer met de ontlasting worden uitgescheiden of ze komen vinden zelf hun weg uit de darm. Hierdoor krijgt de hond jeuk rond zijn anus en mogelijk zie je geïnfecteerde dieren ‚sleetje rijden‘. De hond schuift dan met zijn achterwerk over de grond om van de jeuk af te komen.

De meest verspreide lintwormsoorten zijn de:

• hondenlintworm (Dipylidium caninum)
• vossenlintworm (Echinococcus multilocularis)
• runderlintworm (Taenia spp)
• Mesocestoides spp.

Hartwormen bij honden

Er bestaan niet alleen wormen die bij honden de darm infecteren en zich via de ontlasting verspreiden. Hartwormen (Dirofilaria immitis), of eigenlijk hun larven, worden door besmette muggen op honden overgedragen bij een steek.

De larven (microfilariën) ontwikkelen zich onder de huid vervolgens verder en dringen binnen in de bloedvaten van de hond. Eenmaal in het bloed groeien de larven uit tot „volwassen“ wormen (macrofilariën) die in de longvaten en het hart blijven zitten

Hartworminfecties komen eigenlijk vaker voor in het Middellandse Zeegebied en Noord-Amerika. Door vakanties of het importeren van dieren uit het buitenland komt het echter steeds vaker voor dat dergelijke infecties ook in Nederlands opduiken.

Longwormen bij honden

Longwormen (Angiostrongylus vasorum en Crenosoma vulpis) worden door muggen op onze honden overgedragen. De mug dient hier als tussengastheer. Een deel van de ontwikkeling van de longworm vindt bij hem plaats.

Als de hond een geïnfecteerde mug eet, bereiken de larven de darm van de hond. Via de bloedvaten en lymfeklieren komen de larven vervolgens in de bronchiën, luchtpijp en longvaten.

De volwassen wormen leggen daar eitjes. Die hoest de hond hoog en slikt ze meestal ook weer in. Via de ontlasting worden de larven uiteindelijk uitgescheiden. Dan kunnen ze opnieuw muggen infecteren en de cyclus begint weer van voren af aan.

Symptomen: wat zijn de belangrijkste tekenen van wormen bij honden?

Het maakt niet uit om welke soort het gaat, de symptomen treden pas op als de wormen zich massaal in het lichaam van de hond verspreiden. Aangedane dieren vertonen vaak vage symptomen, zoals een slechte algemene gezondheid en zwakte.

Verdere tekens van een infectie met darmwormen zijn:

• afvallen
• braken
• diarree
• bloedarmoede
• afsluiting van darm- en galwegen (dit kan zelfs dodelijk zijn!)

hart- en longwormen leiden vaker tot de volgende symptomen:

• hoesten
• ademnood
• in een gevorderd stadium: versterkte bloedingsneiging
• plotselinge sterfgevallen zijn ook mogelijk als de wormen de grote bloedvaten verstoppen

Preventie: kan ik wormen bij honden voorkomen?

Laten we beginnen met het slechte nieuws: een worminfectie valt ook met de beste hygiëne en het meest kwalitatieve voer niet te vermijden. Wat je echter wel kunt vermijden is een hevige infectie van je hond.

Dierenartsen raden daarom aan minstens vier keer per jaar de ontlasting van je hond op parasieten te laten onderzoeken. Ook een profylactische ontworming minstens vier keer per jaar kan helpen.

Net als bij de behandeling vormen hartwormen ook hier weer een uitzondering op de regel. Ook al zijn de maatregelen tegen volwassen wormen beperkt, een goede profylaxe tegen de larven is mogelijk. Kwetsbare honden worden hiervoor een maand voor een mogelijke besmetting behandeld. Dit wordt tot een maand na de laatst mogelijke besmetting eens in de vier weken herhaald. Daarnaast kun je je hond ook bescherming met een speciale halsband tegen muggenbeten.

Leestip: meer informatie over dit thema vind je ook in ons artikel over je hond ontwormen

Diagnose: hoe kunnen wormen bij mijn hond worden vastgesteld?

Behalve hartwormen kunnen alle wormen door middel van een ontlastingsonderzoek worden opgespoord. Toch worden niet met iedere ontlasting ook eitjes of larven uitgescheiden. Daarom is het aan te raden monsters op drie opeenvolgende dagen af te nemen bij je hond. Die worden dan in het lab of direct door de dierenarts onderzocht.

Om een geval van hartwormen te kunnen diagnosticeren moet de dierenarts bloed prikken. In het bloed zijn de larven (microfilariën) te zien. Tegenwoordig bestaan er ook sneltests waarmee op een bepaald eiwit wordt getest dat de vrouwelijke wormen afgeven in hete bloed van de hond.

Behandeling: hoe kunnen wormen worden behandeld?

Om een worminfectie te behandelen bestaan er veel medicijnen. Afhankelijk van de soort worm moet je de hond onder bepaalde omstandigheden voor langere tijd behandelen.

Ontwormingsmiddel bestaat in tabletvorm, als pasta of zelfs als spot-on. Die zijn enkel bij de dierenarts verkrijgbaar en niet in de losse verkoop.

Bij een hartworminfectie is de behandeling helaas niet zo simpel. Die is juist ingewikkeld en gaat gepaard met veel bijwerkingen. Aangezien door optredende trombose en andere mogelijke complicaties sterfgevallen mogelijk zijn, mag de behandeling enkel door een gespecialiseerde dierenarts worden uitgevoerd.