Hoe herken ik pijn bij mijn hond?

Hond met pijn onder deken

Een hond die pijn heeft gedraagt zich anders dan normaal.

Het is wetenschappelijk bewezen dat honden net als mensen aan sterke pijn kunnen lijden. Aangezien ze hun lijden niet altijd vocaal aangeven, is het niet altijd even makkelijk om pijn bij je hond te herkennen.

Hoe ontstaat pijn bij honden?

Om het ontstaan van pijn bij honden te kunnen begrijpen, moeten we eerst de anatomie van honden nader bekijken. Het zenuwstelsel is onderverdeeld in twee systemen. Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Diens opgave is het om waarnemingen van de zenuwen aan te sturen, te verwerken en door te geven. Onder het perifere zenuwstelsel vallen alle andere zenuwen en zenuwuiteinden (receptoren) die door het hele lichaam lopen.

Pijn is een symptoom

Pijn is een zeer complexe waarneming en uiteindelijk een symptoom. Als er van buitenaf een prikkel komt (bijv. door trauma) of van binnenuit (door bijv. een alvleesklierontsteking) worden bepaalde pijnreceptoren (nociceptoren) gestimuleerd.

Sommige receptoren reageren alleen op thermische prikkels (warmte of kou) terwijl andere op chemische (ontsteking of gif) of mechanische (verwondingen) prikkels reageren. Dergelijke prikkels veroorzaken pas vanaf een bepaalde drempel een reactie van de zenuwen die vervolgens via het perifere zenuwstelsel en het ruggenmerg in de hersenen terechtkomt. Pas in de hersenschors (cortex) wordt de prikkel verwerkt en herkend als pijn.

Als een hond continu aan pijn lijdt, kan dat zelfs tot een verergerde ervaring van de pijn leiden en dus ook tot vorming van een nauwelijks te behandelen pijngeheugen.

Acute versus chronische pijn bij honden

Aangezien niet iedere pijn bij honden hetzelfde is, worden ze naast hun plek (lokalisatie) en ernst met name onderverdeeld aan de hand van de duur.

Acute pijn: deze soort pijn is in de regel een plotseling alarmsignaal van het lichaam. Als een hond bijvoorbeeld valt, voelt hij onmiddellijk pijn. Als de oorzaak verholpen is, verdwijnt de pijn al binnen enkele minuten of uren.

Chronische pijn: veel ziektes zoals artrose (bijvoorbeeld door elleboog- of heupdysplasie) veroorzaken langdurige pijn bij honden. De reden hiervoor is het geleidelijk verlies van de signaalwerking zoals bij acute pijn.

Acute versus chronische pijn bij honden

Aangezien niet iedere pijn bij honden hetzelfde is, worden ze naast hun plek (lokalisatie) en ernst met name onderverdeeld aan de hand van de duur.

Acute pijn: deze soort pijn is in de regel een plotseling alarmsignaal van het lichaam. Als een hond bijvoorbeeld valt, voelt hij onmiddellijk pijn. Als de oorzaak verholpen is, verdwijnt de pijn al binnen enkele minuten of uren.

Chronische pijn: veel ziektes zoals artrose (bijvoorbeeld door elleboog- of heupdysplasie) veroorzaken langdurige pijn bij honden. De reden hiervoor is het geleidelijk verlies van de signaalwerking zoals bij acute pijn.

Hoe brengt mijn hond pijn tot uiting?

Als je hond op iets scherps of een roestige nagel gaat staan, laat hij merken dat hij pijn heeft door bijvoorbeeld te huilen, staart terug te trekken of plotseling te hinkelen.

Vaak blijft pijn echter verborgen voor het baasje aangezien honden niet altijd jammeren of huilen. Daarom is het belangrijk dat je leert hoe je hond zich voelt aan de hand van zijn gedrag, mimiek en bewegingen.

Onder de meest voorkomende tekenen van pijn bij honden vallen de volgende gedragsveranderingen:

  • Plotselinge angst;
  • Verhoogde agressiviteit;
  • Terugtrekken en verhoogde onrust;
  • Gevoeligheid voor aanraking.

Daarnaast vertonen honden in pijn vaak meerdere vage symptomen zoals:

  • Tekenen van vermoeidheid (bijv. moeheid of gebrek aan bewegingsdrang);
  • Verminderde eetlust;
  • Geen zin om te spelen.
Hond bij pijnstillers
Pijn bij honden kan met verschillende medicijnen worden verminderd.

De juiste behandeling tegen pijn

Het voorkomen van de ontwikkeling van een pijngeheugen staat centraal bij iedere behandeling tegen pijn. Dit is zeer belangrijk om ervoor te zorgen dat terugkerende pijn bij honden geen chronische pijn wordt.

Vaak is het echter niet voldoende om enkel de oorzaak van de pijn te behandelen. Daarom wordt er in de diergeneeskunde een onderscheid gemaakt tussen causale behandeling van de onderliggende oorzaak en symptomatische therapie door middel van ondersteunende maatregelen.

Causale behandeling: voor de behandeling van de pijnoorzaak bij sommige ziektes moet er worden geopereerd. Daaronder valt bijvoorbeeld een gescheurde knieband of een hernia.

Symptomatische behandeling: het symptoom pijn kan door verschillende medicijnen worden verminderd. De keuze van de pijnstiller hangt af van de aard en de omvang van de pijn.

Als een orale toediening niet voldoende is, kunnen de symptomen door locale verdovingen worden verminderd. Spier- en gewrichtsaandoeningen bij honden vergen in sommige gevallen langdurig fysiotherapie om pijnlijke spanning in de spieren te verminderen.

Sinds enkele jaren wordt bij een niet-succesvolle pijnbehandeling voor orthopedische aandoeningen (bijv. artrose) pijnbestraling aangeboden. In tegenstelling tot bestraling tegen tumoren wordt er slechts een lage dosis aan straling gebruikt. Daarom ontstaan er in weinig gevallen bijwerkingen.

Hoe wordt pijn tijdens en na een operatie verminderd?

Als je hond een operatie moet ondergaan, krijgt die van te voren al een pijnstiller. Het doel hiervan is de vermindering van sterke pijn tijdens de operatie en na het ontwaken.

Daarnaast maken veel dierenartsen gebruik van een lokale verdoving die het ontstaan van pijn in een bepaald lichaamsdeel vermindert. Dit gebeurt door injectie van een plaatselijk verdovingsmiddel in het betrokken huidgebied of in het plaatselijk zenuwstelsel.

Ook na de operatie krijgen veel honden medicijnen tegen de pijn die het baasje een aantal dagen of weken (afhankelijk van de ernst van de operatie) zelf oraal kan toedienen.

Bij kleine ingrepen zijn dit meestal zogenaamde niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID, bijv. carprofen, meloxicam), terwijl opioïden zoals levomethadon of buprenorfine vaak worden gebruikt na grote ingrepen.

Onze meest behulpzame artikelen
9 min

Loopsheid van het teefje

De loopsheid bij teefjes is een heel normaal, natuurlijk verschijnsel. Toch maken veel hondenbezitters zich zorgen over het vreemde gedrag van het teefje. Ze ergeren ze zich aan vlekken op het nieuwe tapijt en zijn bang voor een ongewenst nestje. Hier lees je wat je over de loopsheid van jouw hond moet weten en hoe je de periode waarin de hond loops is zonder stress kunt doorstaan. Lees hier meer over de loopsheid van het teefje.
6 min

Giardia bij honden

Heeft jouw hond last van terugkerende problemen met maag en darmen? De oorzaak zou Giardia kunnen zijn, die de dunne darm van jouw viervoeter koloniseert. Lees in het volgende artikel alles wat je moet weten over deze eencellige parasieten.
5 min

Atopische dermatitis bij de hond

Atopische dermatitis bij de hond wordt ook wel contactdermatitis en omgevingsallergie genoemd. Het gaat om een chronische ontsteking van de huid (dermatitis), die door contact met bepaalde allergenen (allergie-veroorzakende eiwitten) ontstaat. De allergische ziekte treedt meestal al op vroege leeftijd op, tussen ongeveer 8 maanden en 3 jaar.