De bange kat

De bange kat

De bange kat

Katten zijn van nature erg nieuwsgierige dieren. Maar niet iedere kat zal mensen even snel vertrouwen – vooral niet als ze nog nooit eerder contact met tweevoeters hebben gehad of juist alleen slecht contact. In dit artikel lees je alles over de bange kat en hoe je deze kan helpen.

Verschillende persoonlijkheden

Wie de lichaamstaal van katten een beetje begrijpt, kan een bange kat al duidelijk herkennen: ze lopen in elkaar gedoken, vaak met een warrige, onverzorgd uitziende vacht. Vriendschappelijk contact met andere katten of nieuwe voorwerpen is er nauwelijks, de kat wekt een ongeïnteresseerde of juist wispelturige indruk. Waar andere katten vol interesse op nieuwe voorwerpen, soortgenoten of mensen afgaan, trekken bange katten zich juist terug. Spelen of zelfs maar communiceren met soortgenoten of mensen komt niet voor. De zelfverzekerd en vriendelijk opgestoken staart is ook maar zelden te zien. In het beste geval hangt die neutraal naar beneden, maar de staart is meestal tussen de achterbenen ingeklemd of veranderd in een angstige of agressieve toiletborstel. Bij het verharen ziet de vacht er borsteliger uit dan de bedoeling is en vaak kun je ook kaalgelikte plekken in de vacht ontdekken. Hun gedrag is allesbehalve ontspannen. Agressie kan net zo goed een symptoom van een angststoornis zijn als van lethargie!

Ängstliche Katze

Angst – waar komt dat vandaan?

Katten laten zich vooral door hun instincten leiden. Sommige ervaringen lijken misschien niet zo dramatisch, zoals een harde deurbel, een onaangenaam bezoek aan de dierenarts of de afwezigheid van het baasje door vakantie. Jouw kat kan hierdoor echter diepgaande heel onzeker en bang worden. Het is niet altijd direct duidelijk waarom een bepaalde kat terughoudend is, in bepaalde situaties bang is of een fobie voor andere dieren of voorwerpen heeft. Hoe beter je het vroegere en huidige leven van jouw kat kent, des te makkelijker is het om de oorzaak van de angst te identificeren.

Of een kat een teer zieltje of een avontuurlijk innerlijk heeft, is afhankelijk van ras, afkomst, socialisatie, omgeving en plaats in de sociale hiërarchie. Net als mensen hebben katten allemaal een individuele persoonlijkheid. Er zijn incarnaties van huismussen in kattenlijven, die al in hun kittenjaren veel vertrouwen krijgen in mensen en hun baasje op de voet volgen. Er zijn trotse exemplaren, die helemaal niet zo weg zijn van de menselijke samenleving. En er zijn schuwe dieren, die moeilijk of helemaal geen mensen zullen vertrouwen. De mogelijke redenen daarvoor lopen uiteen.

Ängstliche Katze unter Couch

Katten die zonder menselijk contact zijn opgegroeid

Het karakter van een kat en haar gedrag tegenover mensen wordt vooral bepaald door de moederkat. In de belangrijkste vormende tijd van hun leven, de eerste twaalf weken, leert de kitten van zijn moeder en broertjes en zusjes alles wat er nodig is om een kattenleven te leven – daar hoort ook de houding tegenover andere dieren en mensen bij.

Over het algemeen geldt dat kattenmoeders die voorzichtig met mensen omgaan ook bangere kittens opvoeden. Hun moeder is per slot van rekening hun belangrijkste rolmodel – schuwe katten houden hun kittens vaak weg van mensen. Katten die hun jeugd in eenzame schuurtjes of zelfs in de vrije natuur hebben doorgebracht vinden het dan ook lastiger om mensen te vertrouwen dan katten die van begin af aan contact met mensen hebben gehad.

Maar vriendschap en vertrouwen van zo’n wilde kat is zeker niet onmogelijk. Blijf voorzichtig en laat jouw kat merken dat ze een tweede blik waard is. Drijf de kat niet (zowel letterlijk als spreekwoordelijk) in een hoekje, maar geef haar genoeg plekken om zich in terug te trekken en geef haar de mogelijkheid om uit vrije wil naar je toe te komen.

Katten met slechte ervaringen

Maar de kinderkamer is niet allesbepalend. Ook katten die in de buurt van mensen zijn opgegroeid en van meet af aan nauw contact met tweevoeters hebben gehad, kunnen het vertrouwen in deze diersoort verliezen – of helemaal geen relatie met mensen opbouwen. Vaak komt dat door slechte ervaringen en trauma’s. Dieren die lichamelijk of mentaal zijn mishandeld herstellen zich daar erg moeilijk van. Met veel werk, moeite en vooral geduld is het echter mogelijk om schuwe katten weer aan vreedzaam menselijk contact te laten wennen! Of je pogingen succesvol zijn hangt ook weer af van het karakter van de kat en de precieze ervaringen…

Geef een bange kat in ieder geval de mogelijkheid om zich terug te trekken als je direct contact heeft met hem of haar. Als het diertje zich in het nauw gedreven voelt, verergert dit de stress en geeft het jouw kat een extra reden om bang voor je te zijn. Ga voorzichtig en behoedzaam te werk. Laat je niet ontmoedigen als het eens een stap voorwaarts en twee stappen terug gaat.

Angst in speciale situaties

Soms is de angst van de kat gekoppeld aan speciale situaties of voorwerpen, vaak ook aan personen. De reden daarvoor is meestal lichamelijk of geestelijk trauma, shocks of andersoortige slechte ervaringen.

Het is bijvoorbeeld geen wonder dat katten niet graag de bench ingaan. Per slot van rekening associëren ze die plastic kisten met bezoeken aan de dierenarts of langere autoritten… Gerichte training kan hier erg goed werken. Zorg ervoor dat jouw kat het enge ding met iets positiefs kan associëren. Ook hier blijkt weer hoe nuttig snoepjes zijn – misschien heb je eerder ook wel clickertraining met de kat gedaan en kun je haar met een klikje belonen als ze in de buurt van de bench komt.

Als de kat plotseling bang wordt

Soms worden ook katten die normaal blaken van vertrouwen ineens bang. Er is een verschil tussen een fobie, die zich beperkt tot bepaalde dingen zoals plastic zakjes of honden, en een toestand van angst, waarin de kat permanent gestrest is. Wat is er gebeurd? Is de kat plotseling niet meer geïnteresseerd in mensen, geaaid worden of spelen en hangt de staart altijd of blijft die zelfs tussen de achterpoten ingeklemd, houdt ze misschien zelfs op met eten of is ze buitengewoon agressief, dan kan jouw kat leiden aan heftige trauma’s of chronische stress. Ook dit soort angst kan mentaal veroorzaakt worden – raadpleeg daarom de dierenarts, zodat chronische angst of andere problemen met de gezondheid eventueel uitgesloten kunnen worden

Katze mit angelegten Ohren

Als de kat lichamelijk gezond is, kan psychische stress of trauma de oorzaak van de angst zijn. Is jouw huisdier bang geworden door veranderingen in de omgeving? Was er een heftige gebeurtenis, een verhuizing, een ongeluk of een nieuwe persoon of nieuw dier in huis? Is de kat niet sociaal genoeg en leidt het samenleven met eventuele nieuwe soortgenoten tot onzekerheid? Is jouw huis geschikt voor meerdere katten, zijn er genoeg kattenbakken en voerplekken? Wordt de bange kat misschien bedreigd door andere katten en veroorzaakt die sociale stress continue angst?

En nu?

Je hebt het nu al wel gemerkt: een angststoring kan door ongelofelijk veel verschillende dingen worden veroorzaakt. Jij kent jouw eigen kat beter dan alle kattenexperts samen en misschien is er al een lichtje gaan branden terwijl je dit artikel aan het doorlezen was. Misschien heb je het gedrag van jouw kat wel in een van de beschrijvingen kunnen herkennen. Als de grillen van jouw kat je nog steeds voor een raadsel stellen, wanhoop dan niet. Wellicht is het de moeite waard om een dierengedragstherapeut om advies te vragen. Deze kijken met een geschoold oog naar jouw huisdier. Ze kennen de soort het best en kunnen bepaalde gedragingen identificeren die niemand anders op zou vallen. Een tweede mening doet ook wonderen!

De oorzaak van de angst vinden is echter niet meer dan de eerste stap. Ook het elimineren daarvan blijft een netelige kwestie. Maar netelig betekent niet onmogelijk! Ga in ieder geval altijd voorzichtig te werk, hardhandig en met alle geweld veranderingen doorvoeren helpt niemand. Geef jouw kat de tijd, dring niet aan – en vier iedere stap voorwaarts als een nieuw succes.

De juiste omgeving

Als je een duidelijke oorzaak van de angstgevoelens hebt kunnen vinden is het belangrijk om deze uit het leven van jouw kat te laten verdwijnen. Dat klinkt simpel, maar soms wel erg ingrijpend – je kunt een nieuw thuis voor een andere kat vinden, jouw baby ter adoptie afstaan of van jouw partner scheiden. Omwegen moeten zeker te vinden zijn. Hieronder volgen twee tips die je hierbij kunnen helpen:

  1. Zorg ervoor dat de omgeving zo goed mogelijk op de behoeften van de kat ingaat. Een ideale leefomgeving heeft veel rust- en slaapplaatsen en genoeg mogelijkheden om lekker te krabben. Een kalme plaats om eens in alle rust een boodschap te doen is essentieel. Hetzelfde geldt voor de voerbak.
  2. Bij extreem zenuwachtige dieren kan het ook helpen om een feromonenspray of -diffuser te gebruiken zoals Feliway of Felisept. Deze producten zijn gebaseerd op het feel-good-hormoon, dat de kat verspreid als hij of zij tegen dingen aanwrijft. Meestal ontspannen bange dieren nadat de feromonen een aantal weken gebruikt is. Bij sommige katten is één keer gebruiken op korte termijn al genoeg, andere hebben het feromoon levenslang nodig om hun welbevinden te verbeteren.

Maar een gelukkig en gezond kattenleven hangt niet alleen af van uiterlijke omstandigheden. Geef je kat veel aandacht – vooral als de oorzaak van de angststoring jaloezie is, bijvoorbeeld als jouw partner in huis trekt of als er een baby geboren wordt. Stel de kat op zijn gemak door hem te aaien, samen te spelen of af en toe een snoepje te geven.

Wij wensen jou en jouw kat het allerbeste!

In onze webshop vind je producten van Feliway of Felisept die jouw kat kunnen helpen om tot rust te komen in stressvolle situaties. Ook andere producten zoals kattenvoer en snacks bestel je eenvoudig en voordelig bij zooplus.

Onze meest behulpzame artikelen
5 min

Vijf tekenen dat je kat je vertrouwt

Een harmonieuze relatie met je kat berust op vertrouwen. Maar hoe kun je een vertrouwensband met je kat opbouwen en hoe laten ze zien dat ze je vertrouwen? Dat is goede vraag, want katten staan bekend als onafhankelijk en moeilijk te doorgronden. Echter kunnen deze vijf gedragskenmerken je verraden of en in hoeverre jouw kat je vertrouwt.
4 min

Waarom likt mijn kat me?

Iedereen met twee katten kent het wel: als ze elkaar bijzonder aardig vinden, helpen ze elkaar bij het verzorgen van de vacht. De katten likken elkaar liefdevol schoon. Maar wat betekent het nu eigenlijk als je kat je likt?
7 min

Kittens opvoeden voor beginners

Kittens leren in de eerste weken van hun prille leventje erg veel van hun moeder en van hun broertjes en zusjes. Een menselijke hand in hun opvoeding is ook broodnodig: de mama-kat voedt haar kinderen natuurlijk niet naar menselijke maatstaven op. In dit artikel lees je alles over kittens opvoeden. Als menselijke huisgenoot is het dus aan jou om je kittens duidelijk te maken dat de gordijnen, het behang en banken er niet hangen en staan om de nageltjes aan te scherpen. Het helpt ongelofelijk als je de achterliggende redenen voor bepaalde gedragingen begrijpt. Als jouw kitten zijn nageltjes scherpt aan bijvoorbeeld het behang of de gordijnen, markeert hij met geurklieren op zijn pootjes zijn territorium. Mensen kunnen deze subtiele geur niet ruiken, maar andere katten en ook veel andere dieren wel. De kat scherpt op deze manier tegelijkertijd zijn nageltjes, maakt deze schoon en strekt zich eens lekker uit. Het scherpen van de nageltjes is dus doodnormaal gedrag. Jouw kat mag deze drang natuurlijk met plezier helemaal botvieren, maar niet aan het meubilair. Haal daarvoor een speciaal voor dit doel ontworpen krabpaal of krabplank in huis. Met een gezonde dosis empathie, kalmte en een beetje geduld zal jouw kitten dat in de meeste gevallen gewoon van je aannemen.