Verschillen tussen hazen en konijnen

Op het eerste gezicht lijken hazen en konijnen behoorlijk op elkaar: lange oren, ronde kraalogen en een zachte vacht. Ondanks de vele overeenkomsten zijn het wel echt twee verschillende soorten. Dit artikel gaat over de belangrijkste verschillen tussen hazen en konijnen.

De biologie van hazen en konijnen 

Aangezien hazen en konijnen erg op elkaar lijken, worden ze gemakkelijk door elkaar gehaald. De begrippen ‘haas’ en ‘konijn’ worden dan ook vaak als synoniem gebruikt.   

Zowel hazen als konijnen vallen onder de biologische orde van haasachtigen (wetenschappelijke naam: Lagomorpha). Haasachtigen worden vervolgens in twee families ingedeeld: De hazen en konijnen (Leporidae), en de Fluithazen (Ochotonidae). 

Haasachtigen zijn bijna over de hele wereld verspreid, waarbij de konijnen in Australië en Nieuw-Zeeland door mensen verspreid werden. In 1859 had een migrant 24 konijnen meegenomen naar Australië als herinnering aan het thuisland. Daar verspreidden ze zich zo snel, dat het inmiddels een plaag geworden is. 

Fluithazen leven vooral in gebergten en in koudere regio’s. Ze maken een hoog fluitgeluid als waarschuwings- en herkenningssignaal. 

Als je de familie van haasachtigen nog verder verdeelt, kom je bij de soorten uit. Hazen en konijnen behoren tot verschillende soorten binnen deze familie. Hun manier van leven onderscheidt zich op veel manieren en ook de voortplanting tussen beide soorten is niet mogelijk. Hazen kunnen dus niet paren met konijnen. 

Planteneter met knaagtanden en een dubbele spijsvertering

Alle haasachtigen eten uitsluitend planten. Een bijzonder kenmerk zijn de grote snijtanden die geschikt zijn om te knagen. Achter de snijtanen vind je tanden die stifttanden worden genoemd. 

Een andere bijzonderheid bij de Leporidae is de ‘dubbele spijsvertering’. Naast de normale, harde ontlasting scheiden hazen en konijnen ook zogenaamde blinde darmontlasting uit. Die is relatief zacht en bevat talrijke belangrijke voedingsstoffen. 

De dieren eten de blinde darmontlasting en verteren het nog een keer. Voor ons mensen klinkt dat behoorlijk onappetijtelijk, maar voor de langoren is dat een volledig normale en zelfs gezonde gewoonte. 

In het artikel De voedselvoorziening van het konijn hier in het zooplus magazine vind je meer informatie over het verteringsproces. 

Wist je dat? Voor lange tijd werden hazen en konijnen als knaagdieren gezien. Tegenwoordig worden ze tot de familie van haasachtigen geteld. Haasachtigen kunnen niet met hun voorpoten grijpen, wat knaagdieren wel kunnen. 

© Tatiana / stock.adobe.com

De haas

De bekendste hazensoort in Europa is de Europese Haas. Hij voelt zich thuis in het veld, bos of op het weiland. Door de verstedelijking en de moderne landbouw is zijn leefomgeving echter in gevaar. In sommige gebieden staat de haas op de lijst van dieren die met uitsterven worden bedreigd. 

Hazen zijn wilde dieren en kunnen in tegenstelling tot konijnen niet in gevangenschap gehouden worden. 

Typisch voor hazen: de lange oren

De lange oren (ook wel lepels genoemd) zijn kenmerkend voor hazen. Hazenoren zijn beduidend langer dan konijnenoren. 

Het konijn

Huiskonijnen stammen af van het Europees Konijn (Oryctolagus cuniculus). Al zo’n 4000 jaar geleden begonnen mensen met het houden van konijnen. In eerste instantie om het vlees te consumeren. 

In de 19de eeuw trokken steeds meer mensen naar de steden. Er was vaak geen ruimte om varkens en koeien te houden, dus in plaats daarvan stond er gebraden konijn op het menu. 

Konijnen worden al lange tijd systematisch gefokt. Daardoor zijn er verschillende rassen ontstaan, zoals de Duitse Reus, de Rex, het Leeuwenkopkonijn, of de Blauwe Wener.

© Alonbou / stock.adobe.com

Hazen en konijnen: de belangrijkste verschillen 

Je kunt de verschillen het best herkennen als je hazen met het Europees Konijn vergelijkt. Ze onderscheiden zich ten eerste op het gebied van lichaamsbouw. Waar hazen een grote, slanke lichaamsbouw hebben, zijn konijnen klein en gedrongen. Ook zijn de oren korter dan die van de hazen. 

Een haas weegt vier tot zes kilo, een Europees Konijn haalt daarentegen slechts zo’n twee kilo. Bepaalde konijnenrassen, zoals de Blauwe Wener, kunnen echter over het algemeen iets groter en zwaarder zijn. 

Hazen worden als nestvlieder geboren, ze hebben dan al een vacht en ze kunnen zien. Konijnen zijn nestblijvers en worden blind en naakt geboren. 

Verschillend sociaal gedrag 

Ook sociaal gezien verschillen hazen en konijnen van elkaar: hazen zijn einzelgängers die alleen tijdens het paren soortgenoten tegenkomen. 

Konijnen leven echter als sprong in een groep samen. Bij slecht weer of wanneer er gevaar op de loer ligt, kunnen ze zich terugtrekken in het konijnenhol. Daarbinnen bevindt zich een ondergronds systeem van gangen en holletjes die de dieren in de aarde graven. 

Tabel: verschillen tussen hazen en konijnen 

In deze tabel vind je de belangrijkste verschillen tussen hazen en konijnen. Qua uiterlijk gaat het in de tabel over het Europees Konijn. 

Bij tamme konijnen zijn er per ras grote verschillen. Zo kan de Duitse Reus een lichaamslengte van 72 centimeter bereiken en zijn oren worden minstens 17 centimeter lang. 

	Haas	Konijn (Europees Konijn)
Lichaamsbouw	Groot en slank	Klein en gedrongen
Lichaamslengte	50 tot 70 centimeter	25 tot 40 centimeter
Gewicht	4 tot 6 kilo	1 tot 3 kilo
Oorlengte	10 tot 14 centimeter	circa 7 centimeter
Aantal chromosomen	48	44
Dracht	circa 40 dagen	circa 30 dagen
Worpgrootte	1 tot 5 jongen	2 tot 7 jongen
Pasgeborene	Nestvlieder	Nestblijver
Sociaal gedraag	Einzelgänger	In groepen
Geschikt als huisdier	Nee	Europees Konijn: nee  Tam konijn: ja

Het ene beestje met lange oren is dus niet per se hetzelfde als een ander beestje met lange oren. Hazen en konijnen verschillen op veel punten van elkaar. Tamme konijnen zijn zeer geschikt als gezelschapsdier, mits ze op een diergerichte manier verzorgd worden. Hazen zijn daarentegen wilde dieren die hun natuurlijke omgeving nodig hebben.