De broedtijd van vogels: waar moet je rekening mee houden? 

Heb je tijdens je zondagswandeling een jong, naakt vogeltje gevonden en vraag je je af wat je moet doen? Of wil je de heg snoeien, maar je hoort luid getjilp tussen de bladeren? Wat je moet weten over de broedtijd van vogels en welke vogel wanneer broedt, lees je hier. 

Wanneer vindt de broedtijd bij vogels plaats? 

Over het algemeen vindt de broedtijd van de meeste vogels die in onze tuinen leven plaats in het voorjaar tot de zomer. De tabel hieronder laat zien welke vogelsoort broedt en aan welke kleur je het nest kunt herkennen. 

Vogelsoort	Broedtijd	Kleur van het nest
Merel	Maart – juli	Groen
Witte Kwikstaart	Maart – juli	grijsbruin gevlekt
Pimpelmees	April – juni	Roodbruin gestipt
Vink	Maart – juni	Lichtbruin tot blauw met roestkleurige vlekken/strepen
Grote Bonte Specht	April – juli	Wit
Goudvink	April – augustus	Blauw met roestkleurige tot zwarte vlekken
Gekraagde Roodstaart	Mei – juli	Groen tot blauw
Kuifmees	April – juni	Rood gevlekt
Heggenmus	April – augustus	Groen tot blauw
Boomklever	April – juni	Roodbruin gevlekt
Koolmees	April – juli	Roodbruin gevlekt
Roodborstje	April – juli	Rood
Zwarte Mees	April – juni	Donker gestipt
Winterkoning	April – augustus	Roestkleurige vlekken

 Hoe zit het met vogels als huisdier?

Een vogel als huisdier heeft een iets andere broedtijd. Exotische vogels, zoals de Kanarie of Kaketoe, worden vaak als huisdieren gekocht. Hoewel bij deze soorten de broedtijd in het wild normaal in het voorjaar begint, broeden ze bij mensen niet op tijdgebonden momenten. 

De volgende factoren spelen daarbij een grote rol: 

• Daglicht
• Temperatuur 
• Voeding 

Als je een exoot in huis haalt, kan het zijn dat deze ook tijdens de herfst broedt. Mochten ze echter buiten in een volière leven, dan leggen ze waarschijnlijk door de kou en kortere dagen hun eieren in de lente. 

Broedtijd van vogels: waar moet je op letten?

Inheemse vogelsoorten hebben je hulp nodig, want door de bebouwing in natuurgebieden verliezen ze hun leefomgeving. Daarom is het belangrijk dat ook jij helpt om nakomelingen van de vogels te beschermen. 

Zo hou je rekening met jonge vogels

1. Heg snoeien 

Veel vogelsoorten bouwen hun nest tussen de takken van dichtbegroeide heggen. Daar zijn de eieren en jonge kuikens beschermd tegen roofdieren (bijvoorbeeld katten) en slecht weer.   

© allexclusive / stock.adobe.com

2. Honden aanlijnen 

Of en wanneer je een hond moet aanlijnen, verschilt per locatie. Maar ook als er geen aanlijnplicht geldt, is het ter bescherming van de vogels belangrijk om je hond uit de buurt van nesten en kuikens te houden. 

3. Vogelhuisjes ophangen 

Aangezien in maart de broedtijd begint, is februari het beste moment om vogelhuisjes in de tuin op te hangen. Welk vogelhuisje je nodig hebt, is afhankelijk van de vogelsoort. 

Waar het Roodborstje bredere openingen fijn vindt, geven Mezen en Mussen de voorkeur aan een kleinere opening. De Winterkoning heeft juist weer een half open vogelhuisje nodig. Het beste is wanneer de vogelhuisjes gemaakt zijn van natuurlijke materialen, zoals hout, terracotta of houtbeton. Vermijd kunststof, want daar kan vanbinnen door hoge vochtigheid snel schimmel ontstaan. 

Een jong vogeltje gevonden: wat moet je doen?

Als je een jong vogeltje vindt, moet je niet overhaast handelen. Bekijk de algemene toestand en de veren van het vogeltje. Als de vogel een volle bos veren heeft en een paar meter zelf kan vliegen, dan kan je hem het best met rust laten. 

Maar wanneer de veren nog omhuld zijn en de vogel niet mobiel is, dan is het waarschijnlijk een kuiken dat nog niet kan vliegen. In dat geval: het vogeltje is wees en heeft jouw hulp nodig!

© nataba / stock.adobe.com

Let op: als je er toch voor kiest om het kuiken terug te zetten in het nest, dan mag je dat alleen doen wanneer de ouders naar voer zoeken en jou niet zien. De ouders zullen niet merken dat je het kuiken hebt aangeraakt, want hun ruikzin is niet geweldig ontwikkeld.

Als je het nest niet ziet of als de vogel gewond is, dan moet je hem meenemen. Voordat je hem in een doos stopt, moet je hem wel voorzichtig onderzoeken. Het kan namelijk zo zijn dat het kuiken slachtoffer is geworden van een kat en er een gebroken vleugel aan over heeft gehouden.

© Виктор Иден / stock.adobe.com

Een bekend probleem voor mensen met een kat: huiskatten die naar buiten kunnen gaan tijdens de broedtijd vaak op jacht naar jonge vogels. 

Als je ziet dat de vogel gewond is of er slecht uitziet, dan kan je contact opnemen met een dierenarts. Die kan eventueel antibiotica tegen bacteriële infecties of pijnstillers geven. 

Als het kuiken bij je thuis is, heeft het warme nodig. Je kunt voor het voeren een stompe pincet of wegwerpspuit gebruiken, waarmee je vast voer of een voedselbrij in de snavel kunt stoppen. 

Welke voeding het kuiken nodig heeft, hangt af van de vogelsoort. Als je niet weet welke vogelsoort het is, kan je een dierenarts of vakkundigen (bijvoorbeeld de vogelbescherming) raadplegen.