Kaketoe (cacatuidae)

Kaketoes zijn overal voor in. De exotische vogels staan bekend om hun levendige aard en de mooie kuif. Wat velen echter niet weten: Kaketoes zijn veeleisende vogels. Als ze goed behandeld worden, belonen ze hun eigenaar echter met genegenheid en levenslange trouw.

Uiterlijk van de Kaketoes: altijd een goed kapsel

Kaketoes behoren met hun lichaamslengte tussen de 30 en 70 centimeter tot de grootste papegaaien. Tot deze familie behoren 21 andere soorten die verdeeld zijn over zes verschillende geslachten. Een overeenkomst die alle Kaketoes hebben is een prachtige kuif.

Deze is naast de krachtige haaksnavel een zeer karakteristiek kenmerk. Net zo krachtig zijn de klauwen, die de vogel vaak als grijpgereedschap gebruikt.

Verenkleed van de Kaketoe

Qua kleur zijn de opvallend gekapte Kaketoes eerder onopvallend. De kleur van hun veren is afhankelijk van de soort wit, grijs of roze. Ook zwarte, rode en gele kleuren komen voor. Poten, snavels en de huid om de ogen hebben afhankelijk van de soort een andere kleur.

Sommige Kaketoes hebben gekleurde accenten in hun kuif die zich onderscheiden van de rest van de veren. Een voorbeeld hiervan is de bekende Grote Geelkuifkaketoe met een wit lichaam en een gele kuif. De mooie Inka-kaketoe heeft een opvallend rode met gele kuif, terwijl het lichaam grotendeels roze is.

Bij sommige soorten bestaan er verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes bij de kleur van de kuif of ogen. Toch zoals bij veel papegaaiensoorten is het ook bij de Kaketoe moeilijk om de beide geslachten te onderscheiden.

Eigenaren en fokkers weten: het bepalen van het geslacht van papegaaien is niet gemakkelijk. Hoe dit toch lukt, kun je lezen in ons vogelmagazine.

Karakter: trouwe grappenmakers

Kaketoes zijn net als andere papegaaien gezellige en intelligente vogels. De speelse dieren staan bekend als grappenmakers en uitstekende na-apers. Ze kijken bewegingen bij mensen af en vertalen deze naar behoefte naar hun eigen lichaam.

Als je online al eens Kaketoevideos hebt opgezocht, ben je Snowball misschien wel tegengekomen: de Geelkuifkaketoe is beroemd geworden door zijn danskunsten die hij graag bij het horen van hits van Cindy Lauper of Queen laat zien. Volgens wetenschappers laat dit de spontaniteit van de vogels goed zien.

Kunnen Kaketoes praten?

De grappige vogels kunnen niet alleen bewegingen, maar ook omgevingsgeluiden en stemmen van mensen nadoen. De geluiden die ze maken zijn daarbij afwisselingsrijk. Echter zijn Kaketoes lang niet zo spraakbegaafd als bijvoorbeeld Grijze roodstaartpapegaaien. Eén grote overeenkomst hebben beide vogelsoorten wel: ze hebben zeer luide stemmen.

Eigenaren van een Kaketoe kunnen deze ook zonder geluiden goed verstaan. De stemming van de vogel is af te lezen aan de kuif: met een recht overeind staande kuif laten ze zien dat ze opgewonden of onrustig zijn.

Omgang met mensen en soortgenoten

Deze papegaaien zijn vaak op slechts één baasje gefixeerd en kunnen zeer aanhankelijk zijn. Ze neigen echter ook tot jaloers gedrag en verdedigen hun baasje met alle middelen – bij voorkeur met de sterke snavel.

Een scheiding van hun lievelingspersoon kunnen Kaketoes vaak niet zonder pijn verdragen. Om deze reden moet je minimaal twee vogels samen houden.

Houding: veel ruimte en geduld

Kaketoes blijven hun partner een leven lang trouw en de meeste soorten bekommeren zich als partners om hun kroost. De jonkies worden in de natuur in boomholten grootgebracht. Echter ontwikkelen sommige mannetjes tijdens de broedtijd agressief gedrag tegenover hun vrouwtjes. De reden hiervoor is wetenschappelijk nog niet verklaard.

Het staat vast dat de vogels voldoende ruimte nodig hebben om elkaar uit de weg te kunnen gaan. Kaketoes zijn van nature wel gewend om in zwermen te leven. Door hun heetgebakerdheid hebben ze echter hun ruimte nodig en zijn minder geschikt om samen met andere vogelsoorten te houden.

De ideale omgeving voor veeleisende Kaketoes

Voor een geschikte houding heb je een grote, gedimensioneerde volière nodig. De dieren moeten hierin minimaal met zijn tweeën kunnen leven. Daarnaast moet je twee bijzonderheden in de gaten houden als eigenaar van Kaketoes.

• Intensieve knaagactiviteit: met hun snavel kunnen Kaketoes aan alles in hun omgeving knagen. Derhalve hebben ze veel knaaggelegenheden en een volière van metaal in plaats van hout nodig. Om vergiftiging te voorkomen moet je erop letten dat er geen metaal dat zink of lood bevat in verwerkt is. De tralies van de kooi moeten bovendien dik genoeg zijn om de krachtige snavels aan te kunnen.
• Sterke stofvorming: Kaketoes beschermen hun veren niet door ze in te vetten met behulp van de stuitklier, maar doen dit met speciale veren. De uiteinden van deze kleine veren vervallen tot fijne stof die ze verdelen over hun veren. Echter is de stofbelasting van de omgeving hierdoor bijzonder hoog. Buitenvolières zijn derhalve ideaal ter bescherming van de gezondheid van de eigenaar en Kaketoe. Echter hebben ze dan wel toegang tot de woning of tot een verhitte schuilplaats nodig.

Dit heb je nodig voor je Kaketoevolière

De dieren zijn energiebundels en moeten regelmatig vrij kunnen vliegen. Derhalve moet de volière veel bewegingsvrijheid en de volgende accessoires bieden:

• Verschillende zitstangen en takken om in te klimmen
• Voer- en waterbakken, mogelijkst hoog in de kooi gepositioneerd en niet onder zitstangen
• Bad met lauwwarm, vers water
• Terugtrekmogelijkheden
• Afwisselingsrijk speelgoed en verse takken van onbehandelde fruitbomen die de knaagdrang kunnen bevredigen

Aangezien Kaketoes veel stof doen opwaaien, poepen en een rommel maken van het eten, moet je de volière regelmatig reinigen. Daarnaast moet het drinkwater twee keer per dag vervangen en de voerresten dagelijks verwijderd worden.

Om de gevoelige slijmhuiden van de vogels te beschermen, moet de luchtvochtigheid in de volière op minimaal 60 procent liggen. Bij een soortspecifieke houding behoort bij binnenvolières een niet-flikkerende UV-belichting, om de vogels voldoende UV-straling te bieden.

Voeding: evenwichtig en vetarm

Kaketoes neigen ondanks hun bewegingsdrang tot overgewicht. Op het dagelijkse menu moeten daarom ook een zaadmix met een laag vetgehalte en verse vruchten en groente staan.

Verdere bestanddelen van een evenwichtige voeding hangen af van de soort Kaketoe en de herkomst. Daartoe behoren onder andere:

• Insectenlarven als eiwitbron
• Wortels
• Bloemen
• Bessen
• Af en toe noten en zonnebloempitten als lekkernij

Gezondheid: goed in de gaten houden

Kaketoes laten vaak pas laat zien dat het niet goed met ze gaat. Daarom moet je de vogels altijd goed in de gaten houden. Bespreek veranderingen wat betreft gewicht, de uitwerpselen en het gedrag van je vogel met een dierenarts.

Overgewicht en longklachten zijn typische kwalen. Echter kun je dit goed voorkomen met behulp van een doordachte, evenwichtige voeding en een hoge luchtvochtigheid.

Daarnaast zijn veel kaketoes gevoelig voor de veren- en snavelziekte PBFD. De virusziekte komt bij parkieten en papegaaien vaak voor en is ongeneselijk. Derhalve moet je bij aankoop goed op de herkomst en de gezondheid van de vogel letten.

Bekommer je liefdevol en gewetensvol om je Kaketoes en je zult er 25 tot 35 jaar van kunnen genieten. Er zijn zelfs soorten die tot 60 jaar oud kunnen worden.

Koop: wat kost een Kaketoes?

Papegaaien zijn in Nederland beschermde dieren volgens het CITES-verdrag en je moet kunnen aantonen dat je ze legaal hebt verkregen. Dat geldt ook voor Kaketoes.

Als je een Kaketoe wilt kopen, kun je deze vinden bij gespecialiseerde dierenwinkels, privé fokkers of de vogelopvang. Bij de fokker bedraagt de prijs voor een vogel gemiddeld rond de 800 euro.

Herkomst: exotische dieren

Oorspronkelijk komen Kaketoes uit Australië en Tasmanië, maar ze zijn ook op de Filipijnen en Indonesië te vinden. In de 17^e eeuw zijn de eerste exemplaren naar Europa gekomen met Nederlandse Zeevaarders.

Het leefgebied van in het wild levende Kaketoes is divers; daartoe behoren bijvoorbeeld tropische regenwouden, kustgebieden, open graslandschappen en bos. Sommige soorten zoals de Roze Kaketoe of de Grote Geelkuifkaketoe zijn de stedelijke leefruimtes genaderd en zijn in Australië deels in de buurt van steden te vinden.

In Nederland zijn ze door hun majesteitelijke verschijning populair bij privé handelaren. Hun karakter en hoge eisen aan de verzorging zijn een grote uitdaging, maar toch gaan veel vogelliefhebbers deze aan.

Kenmerken