Antennebaarsje

Als antennebaarsjes konden praten, zouden ze het heldere water van de talloze warme meren in Venezuela en Colombia hun thuishaven noemen. Schitterend in alle kleuren van de regenboog en met hun typische zwarte strepen blijven ze daar van oorsprong in de buurt van de oevers, maar ze zijn ook in zoetwateraquaria over de hele wereld graag geziene gasten. Met wat ervaring en uitgebreide verzorging zijn deze gezellige diertjes een prachtige aanvulling op de huiselijke onderwaterwereld. Aquariumliefhebbers zien antennebaarsjes als een echte klassieker onder de zoetwatervissen.

Alle kleuren van de regenboog – wat voor verschijning is het antennebaarsje?

Mikrogeophagus ramirezi – achter deze Latijnse naam gaat het antennebaarsje schuil. Af en toe wordt ook het pseudoniem ‘Papiliochromis ramirezi’ gebruikt. Dit is niet omdat de vis incognito wil blijven: in de loop der tijd is zijn Latijnse naam meermaals veranderd.

‘Boliviaanse antennebaars’ is een naam voor een verwant – niet hetzelfde – dier. Die stelt dezelfde eisen aan zijn verblijf en verzorging, maar is niet zo schitterend gekleurd als zijn Colombiaanse familie. Afhankelijk van verlichting en invalshoek van het licht kunnen op de schubben van de Papiliochromis ramirezi namelijk alle kleuren van de regenboog fonkelen. Typerend is een donkere vlek onder de rugvin, rondom deze plek zijn vaak blauw of blauwgroene stipjes te zien. Een brede zwarte streep loopt als een tattoo van zijn nek tot aan zijn keel. De buikvin is meestal rood, de rugvin is gesierd met drie zwarte stralen. De vrouwtjes zijn absoluut niet zo bontgekleurd als de mannetjes. Wilde – in afkomst, niet in karakter – mannelijke antennebaarsjes kunnen zo’n 6 centimeter worden, de vrouwtjes blijven meestal één tot twee centimeter kleiner. Bovendien kun je vrouwelijke visjes ook vaak aan hun roodgekleurde buik herkennen.

Van wildvorm tot jumbo-ramirezi – welke kweken zijn er?

Gekweekte varianten van het antennebaarsje worden in blauw, geel en rood aangeboden. Dit in tegenstelling tot de helder paarse kleur die ze van nature hebben. De strepen en stippen, die onder het vorige kopje met het stempel ‘typerend’ zijn voorzien, kun je ook bij de gekweekte varianten vinden. Intussen zijn er ook goudkleurige varianten verkrijgbaar, die helemaal geen stippen en strepen hebben. Bijzonder fel schittert een kweekvorm uit Azië: de jumbo-ramirezi. De ‘blue punk’ heeft daarentegen van het voorhoofd tot aan de rugvin een soort rode hanenkam en is voor de rest blauw. Een andere nieuwere variant is de sluiervorm.

In staalblauw fonkelt de Microgeophagus ramirezi ‘electric blue’, een Aziatische kweekvorm die uitzonderlijk groot kan worden. Zijn vinnen zijn verlengd en geven daarom het visuele effect van een sluier die achter hem aandrijft. Deze dieren worden tussen de vijf en zeven centimeter lang. Alle varianten antennebaarsjes stellen hogere eisen aan het aquarium en onderhoud als je ze wil kweken. Kruisingen tussen de verschillende vormen resulteren steeds in verschillende kleurschakeringen.

Stille schuilplaatsen in helder water – waar komt het antennebaarsje vandaan?

In zijn oorspronkelijke leefomgeving in Venezuela en Columbia leeft de ramirezi goed verstopt in vlakke oevergebieden. Daarbij schat hij warme meertjes evenzeer op waarde als de oevers van kleine riviertjes en blijvende waterreservoirs op de savanne. In de uitgestrekte vlakten van ‘Los Llanos’ in Zuid-Amerika kunnen de baarsjes met gemak een geschikte plek om te leven vinden. Het thuishonk van deze vrolijke visjes is de brede stroom van de Orinoco en de talrijke zijrivieren hiervan. Savannegras wiegt in de wind aan beide oevers, kleine meren en plassen zijn in de zogenaamde llanos (vlakten) ontstaan. Aan de randen van troebele, warme meertjes of modderige rivieroevers, dichtbegroeid met planten, voelen deze visjes zich heerlijk. Hier kunnen ze genoeg schuilplaatsen of holletjes vinden om zich bij gevaar in te verstoppen.

Hoe ziet het dieet van een antennebaarsje eruit?

In hun natuurlijke leefomgeving voeden deze vissen zich graag met muggenlarven en watervlooien, ze zijn echte carnivoortjes. Ook in het aquarium hoort levend voer bij een evenwichtig dieet. Ze eten met plezier zwarte, rode en witte muggenlarven in de vorm van vriesvoer. Ook met artemia, kleine weekdieren, kan het dieet worden verrijkt. Na een bepaalde gewenningstijd kunnen de diertjes ook droogvoer in plaats van levend voer worden gegeven. Met het oog op afwisseling raden wij je echter aan om meerdere varianten aan te blijven bieden.

Wellness-ambiance in het aquarium – wat zijn de optimale omstandigheden voor antennebaarsjes?

Hoe verleidelijk hun prachtige kleuren ook zijn – het antennebaarsje is absoluut geen vis voor beginners. Voor het houden heb je een zekere mate van ervaring nodig, omdat de diertjes zich alleen in specifieke omstandigheden goed en gezond voelen. Antennebaarsjes leven het liefst in omstandigheden die vergelijkbaar zijn met de warme wateren van hun tropische thuis in Zuid-Amerika: temperaturen van zo’n 26°C tot maximaal 32°C. Sommige soorten kunnen ook iets lagere temperaturen prima hebben. De pH-waarde moet per se tussen de 5,8 en 6 liggen. De hardheid van het water moet tussen de 2° en 7°dH liggen.

Voor het houden van antennebaarsjes zijn aquaria met een inhoud vanaf 55 liter geschikt, deze hoeveelheid is genoeg voor een klein paartje. Antennebaarsjes worden echter liever gezelschap gehouden door meerdere soortgenoten. Grotere groepen moeten zo’n 100 – 200 liter tot hun beschikking hebben. De diertjes hebben verder talrijke schuilplaatsen, holletjes en schuilplaatsen nodig. Daarvoor zijn kokosnootschillen, wortels, stenen of vergelijkbare materialen geschikt. Omdat deze visjes territoriaal zijn, moet er genoeg ruimte zijn voor ieder exemplaar om zijn eigen territorium in stand te houden. Ruimte zonder stenen, planten of holletjes mag ook niet vergeten worden, zodat de vissen vrij rond kunnen zwemmen.

Vrienden maken – socialiseren van het Antennebaarsje

Antennebaarsjes zijn meestal helemaal vreedzaam en kunnen dus goed met andere soorten worden gehouden. In de kweekfase raden wij je echter aan om de kweekpaartjes in hun eigen aquaria te houden, omdat ze in deze tijd erg stressgevoelig zijn. Bijzonder goed gezelschap hebben de visjes van Zuid-Amerikaanse karperzalmen zoals de kardinaaltetra. Deze houden zich meestal boven in het water op, waardoor ze in een yin-yang-achtige verhouding tot de antennebaarsjes staan. Deze laatste verkeren namelijk het liefst in het onderste derde deel van het aquarium. Met hun gedrag kunnen de kardinaaltetra’s de antennebaarsjes waarschuwen bij gevaar. Zo komen de beide soorten samen tot een harmonieuze gemeenschap.

Ook meervallen zijn prima gezelschapsvissen voor het antennebaarsje. Harnasmeervallen zijn echter uitgesloten, omdat deze het kuit op willen vreten. In principe vinden de baarsjes het prima om met karperzalmen samen te leven, maar te veel andere vissen levert al snel stress op. Stress zorgt er op zijn beurt weer voor dat het immuunsysteem is verzwakt, en omdat ze dan nog vatbaarder voor infectieziekten zijn, kan dit akelige aandoeningen tot gevolg hebben. Bovendien is het erg belangrijk dat de juiste waterwaarden in stand worden gehouden. Daarbij hoort zowel regelmatig verversen van het water als hygiënische filterinstallaties. Ververs wekelijks ongeveer een kwart van het water. Naast kiezels moet de bodem ook bedekt zijn met zand, want de vissen hebben de neiging om deze uit lichaams hygiënische overwegingen ‘door te kauwen’.

Vermenigvuldiging in het thuisaquarium – hoe werkt de kweek?

Antennebaarsjes zijn echt enorm veeleisend wat hun kweek betreft. Maar met een snufje ervaring kun je ze ook in je eigen aquarium zover krijgen dat ze zich gaan voortplanten. De jonge visjes door de ouders op laten voeden zal je wat minder moeite kosten dan wanneer je ze zelf, kunstmatig opvoedt. De wildvormen zijn wat minder gevoelig en zijn daarom dan ook iets gemakkelijker om mee te kweken dan de kweekvormen. Voor beide soorten geldt wel: er moet aan bijzondere voorwaarden worden voldaan opdat de kleintjes ook volwassen worden. Zo hebben de dieren erg zacht water nodig voor gezinsuitbreiding. Hier mag de waterhardheid de 10°dH niet overschrijden. Een hardheid van 3°dH is ideaal. Bij hard water wil het nog eens helpen om bij de kiezels op de bodem wat turf te mengen. In de schappen van de dierenspeciaalzaak liggen ook vloeibare turftoevoegingen.

Antennebaarsjes zijn zogenaamde openbroeders. Dit heeft niets met geheime monnikengenootschappen te maken, maar betekent dat deze visjes hun kuit niet in afgezonderde holletjes schieten. Vanaf dat ze vier maanden oud zijn, zijn antennebaarsjes geslachtsrijp. De paartjes leven monogaam en verdedigen hun broedterritorium met alles wat ze hebben.

Antennebaarsjes aanschaffen – welke aanbieders zijn het beste?

Deze visjes horen bij de populairste aquariumvissen en zijn dan ook op veel plaatsen te verkrijgen. Ook privékwekers kunnen een goede bron zijn. Om antennebaarsjes zelf te kweken heb je flink wat ervaring nodig. Of je de visjes nu direct in de dierenspeciaalzaak, direct van de kweker of van privéverkopers aanschaft, zorg ervoor dat er altijd aan een paar voorwaarden wordt voldaan. In principe ziet een gezonde vis er krachtig gekleurd uit, heeft deze geen onvolmaaktheden in de vinnen en zwemt deze met ‘normale’ bewegingen. Sprekend voor de kwaliteit van de aanbieder zijn ook factoren als de inrichting en zuiverheid van aquaria en het aantal vissen in iedere bak. Er kan soms een dood visje in een inrichting te zien zijn, maar in principe moet de meerderheid van de vissen er gezond uitzien. Uitgebreid advies bij de verkoop en het zo voorzichtig mogelijk uit het aquarium scheppen van het visje zijn de laatste punten op de checklist. Onder de juiste omstandigheden is het antennebaarsje namelijk een gezellig aquariumvisje, die kleur en een interessant sociaal leven in het onderwaterparadijsje brengt.

Alles voor je vissen, zoals visvoer, aquariums of aquariumdecoratie vind je in onze webshop!