Agressieve honden begrijpen en opvoeden

Als de hond gromt en blaft, zijn tanden laat zien of zelfs bijt, wordt het samenleven tussen hond en mens zwaar op de proef gesteld. Maar waarom worden sommige honden agressief en andere niet? En wat kun je doen om agressief gedrag te voorkomen? In dit artikel lees je alles over agressieve honden.

Zijn sommige hondenrassen gevaarlijker dan andere?

Het staat vast: geen enkele hond wordt agressief geboren. Sommige honden beschikken sinds de geboorte over een sterkere beschermingsdrang en een lagere prikkeldrempel dan andere honden. Toch bijt geen enkele hond zonder reden. Hondenexperts zijn het er inmiddels over eens dat elke hond – van welk ras dan ook – kan leren zich goed te gedragen in bepaalde situaties. Pitbulls, Rottweilers en Dobermans zijn daarom niet per se gevaarlijk dan bijvoorbeeld een Golden Retriever of Labrador. De oorzaken voor agressief gedrag zijn niet te vinden in de genen, maar liggen bij de mensen die de hond opvoeden.

Jij bent verantwoordelijk voor het gedrag van jouw hond

Het is dus niet de hond die verantwoordelijk is voor zijn gedrag, maar de eigenaar die zijn hond – rekeninghoudend met zijn gemoed – moet leren wat er van hem verwacht wordt en hoe hij zich moet gedragen tegenover mens en dier. Als de hond agressief reageert, heeft het geen zin jezelf eindeloos de schuld te geven. De meeste hondenbezitters hebben geen kwade bedoelingen, maar handelen verkeerd omdat ze onzeker zijn of uit onwetendheid. Soms ligt het agressieve gedrag niet aan jou, maar aan vroegere traumatische gebeurtenissen, bijvoorbeeld als je jouw hond uit een dierenasiel gered heeft toen hij al volwassen was.

Agressieve honden, heb ik hulp nodig?

Het is belangrijk dat je het probleem herkent en probeert de agressies van jouw hond te verminderen. Je moet in elk geval ingrijpen als je hond andere mensen of dieren in gevaar brengt en bedreigt! Er zijn veel experts die je daarbij kunnen helpen: hondentrainers, dier-psychologen of therapeuten voor probleem-honden. Aarzel niet om deze hulp in te schakelen. Hulp inschakelen betekent niet dat je gefaald heeft en het is geen teken van zwakte. Het is eerder een teken van moed en kracht dat je de verantwoordelijkheid neemt voor jouw hond.

Eerste stap: oorzaken herkennen

In de wetenschap dat het agressieve gedrag van honden door mensen wordt beinvloedt, ligt tenslotte ook troost: net zoals een opvoeding die te kort schiet agressief gedrag stimuleert, kun je met de juiste opvoeding ervoor zorgen dat de hond het ongewenste gedrag weer afleert en een vriendelijke partner wordt. Maar wat moet er in de toekomst anders worden gedaan? Om van een gevaarlijke hond een volgzame familiehond te maken, moet je de oorzaak van de agressie achterhalen. Hoe beter je de redenen van zijn agressieve gedrag kent, hoe beter je het kunt vermijden en hoe beter je de omgang met jouw hond op de juiste manier kunt aanpassen.

Agressieve honden, waarom worden honden agressief?

Honden worden niet zomaar ineens agressief. Agressiviteit wordt altijd veroorzaakt door aanhoudende of steeds terugkerende negatieve emoties, zoals woede of angst. Maar ook pijn door een ziekte kan een hond murw maken. Dit kan leiden tot agressief gedrag. Honden worden dus niet agressief omdat ze strijdlustig zijn of plezier beleven aan andere dieren en mensen bang maken of verwonden. Agressieve honden zijn bijna altijd honden die onzeker zijn en zich in bepaalde situaties niet op hun gemak voelen.

Oorzaken en vormen van agressie

De oorzaken van deze onzekerheid en het onvermogen zich in bepaalde situaties op de juiste manier te gedragen, zijn zoals reeds vermeld te zoeken in de menselijke omgang met de hond. Een geïsoleerde fokkerij, een te kort schietende socialisatie en opvoeding zijn belangrijke oorzaken van agressie. Ook als de hond niet op de juiste manier gehouden wordt, kan hij agressief worden. Slechte ervaringen in het verleden, traumatische gebeurtenissen of chronische pijn kunnen ook woede of angst en dus ook agressie veroorzaken.

In werkelijkheid zijn de oorzaken niet altijd zo gemakkelijk te herkennen. Het is dus van belang om vast te stellen in welke situaties een hond agressief reageert. In welke situaties begint hij te brommen of laat hij zijn tanden zien? Reageert hij gespannen op de nabijheid van een soortgenoot, denkt hij dat hij zijn baasje moet verdedigen of is hij bang dat iemand anders hem bedreigd? Per reden zijn er verschillende vormen van agressie bij de hond:

• Zelfverdedigig: een hond voelt zich tegenover een soortgenoot niet op zijn gemak of in het nauw gedreven
• Beschermingsagressie: familieleden moeten beschermd worden tegen vijanden
• Competitie-agressie: bijvoorbeeld als de hond erg gehecht is aan een bepaald object zoals zijn voerbak of speelgoed. Dit moet verdedigd worden. Deze vorm van agressie komt ook voor als de hond zijn status binnen de roedel veilig wil stellen

Ook de leerervaring van de hond speelt een belangrijke rol. Kon hij zijn woede afreageren of werd hij door zijn baasje geprezen toen hij dat deed? Natuurlijk zijn er nauwelijks hondenbezitters, die hun hond zouden belonen als deze gromt of bijt, maar toch proberen de meeste hondenbezitters hun hond rustig te krijgen door zacht op hem in te praten („alles is goed, blijf maar rustig!“) of hem te aaien. Omdat de honden over het algemeen niet verstaan wat hun baasje zegt en alleen de toon van het baasje begrijpen, denken ze dat het baasje hen prijst als hij gromt of blaft.

Tweede stap: situaties voorkomen

Als je erachter bent welke prikkels agressief gedrag veroorzaken, moet je deze prikkels absoluut vermijden. Het is belangrijk dat je dit serieus neemt, omdat er afhankelijk van de kracht en grootte van de viervoeter gevaarlijke situaties kunnen ontstaan voor jou en jouw omgeving. Als jouw hond zich bijvoorbeeld erg opwindt in het bijzijn van een andere hond of in een bepaalde omgeving, moet je proberen om deze situaties te vermijden. Pas als jouw hond gehoorzaam is en je ervan uit kunt gaan dat hij je bevelen opvolgt, kun je hem door middel van een doelgerichte training ongevoelig maken voor prikkels die bij hem agressie uitlokken.

Neem het zekere voor het onzekere

Als de hond erg agressief gedrag vertoont en je bang bent dat je hond niet naar je bevelen luistert, moet je hem een muilkorf omdoen. Dit is alleen voor de zekerheid en het hoeft niet voor altijd te zijn. Als je jouw viervoeter anders hebt opgevoed, hoef je de muilkorf niet meer te gebruiken. Zodat het omdoen van de muilkorf geen kwelling wordt, kun je hem het beste binnenshuis eraan laten wennen. Leg bijvoorbeeld snoepjes in de muilkorf zodat jouw hond er alleen bij kan als hij zijn snuit in de muilkorf steekt. Doe de muilkorf na een paar minuten weer af en prijs je hond daarvoor – met woorden en nog een snoepje. Herhaal dit een aantal keer en laat de muilkorf telkens langer aan. Na een tijdje kun je het snoepje in de muilkorf achterwege laten en een wandeling maken met de hond terwijl hij de muilkorf om heeft. Let niet op de blikken van andere mensen, maar ga zelfverzekerd en gelaten met de situatie om. Je zorgt er per slot van rekening voor dat de hond niemand kan verwonden!

Straal rust uit

Gelatenheid en zelfbewustzijn zijn eigenschappen die je in de omgang met jouw hond en de omgevimg moet bezitten. Honden voelen heel goed aan hoe hun baasje zich voelt. Als de hond merkt dat je onzeker en gespannen bent, zal je dit gevoel op hem overdragen. De hond wordt onzeker en zal in een staat van paraatheid verkeren in dergelijke situaties. Door deze onzekerheid denkt de hond dat hij je moet verdedigen en voor het impulsieve dier is de aanval vaak de beste verdediging.

Ga dus zelfbewust met je hond om! Probeer je nervositeit in situaties waarin je hond agressief zou kunnen worden van je af te zetten of te verdoezelen als dit niet lukt. Na verloop van tijd zal de hond weer vertrouwen in je krijgen en leren dat hij kan vertrouwen op jouw inschattingsvermogen.

Derde stap: heropvoeding in de hondenschool

Met de eerste twee stappen heb je de „eerste-hulp-maatregelen“ getroffen in de omgang met jouw agressieve hond. Je weet waar de oorzaken liggen en je hebt ervoor gezorgd dat jouw hond geen gevaar meer vormt door hem bijvoorbeeld een muilkorf te geven. De derde en laatste stap gaat tot op het bot. Per slot van rekening kunt je gevaarlijke situaties niet altijd uit de weg gaan. Jouw onzekere hond moet opnieuw opgevoed worden. Zeker vanaf dit moment is het raadzaam om professionele hulp in te schakelen. Bezoek met jouw hond een hondenschool of een specifieke training bij een anti-agressie-trainer.

Gehoorzaamheidsoefeningen en gedragssturing

Tijdens een training oefen je met jouw hond het belangrijkste gedrag. Met gehoorzaamheidsoefeningen leert de hond de basiscommando’s zoals „zit“, „af“, „volg“ en „laat dat“ („af“/„stop“). Pas als hij deze commando’s opvolgt, kun je beginnen hem ongevoelig te maken voor prikkels die bij hem agressie uitlokken. De hondentrainer zal situaties creëren waarin de hond agressief reageert en dan alternatief gedrag aanleren. Je kunt positieve versterking als midden gebruiken. Met herhaaldelijke beloningen of hondensnack kun je het gedrag van jouw hond doelgericht in de gewenste richting sturen. Bekijk hier verschillende trainingsmiddelen / opvoedingsmiddelen.

Neem de leiding!

Het bezoek aan een hondenschool of een anti-agressie-training zal niet alleen een positief effect hebben op je hond, maar ook op jullie onderlinge relatie. Je zal jouw hond beter leren kennen en leren hoe je je in crisissituaties moet gedragen. Dit zal leiden tot meer zelfvertrouwen, waardoor je zelfverzekerd kan omgaan met jouw hond. Laat je viervoeter duidelijk zien wie het van nu af aan voor het zeggen heeft. Het is niet nodig om overdreven streng te zijn. Het is het beste om een zelfverzekerde en positieve uitstraling te hebben en consequent te zijn. Zo leert jouw hond dat hij zich aan jouw regels moet houden. Dit zal niet alleen het alledaagse samenleven makkelijker maken, maar ook voor meer tevredenheid bij de hond zorgen. Elke hond wil dat zijn roedelleider de leiding neemt en hem structuur geeft.

Wij wensen jou en jouw hond veel succes!