De kattenziekte – ook wel panleukopenie, feline parvovirose, kattenpest of kattenparvovirose genoemd – is een ernstige infectieziekte. Omdat onbehandelde kattenziekte vaak dodelijk afloopt, zijn preventieve maatregelen essentieel. We hebben de belangrijkste informatie over de typische symptomen, de behandeling en manieren om je kat tegen dit virus te beschermen voor je samengevat.
De veroorzaker van kattenziekte is het feline parvovirus (FPV). Deze behoren tot de Parvoviridae-familie en komen veel voor bij katten. De zeer besmettelijke virussen worden onder andere uitgescheiden via de ontlasting.
Ze zijn extreem resistent en kunnen meer dan een jaar in de omgeving overleven. Het is daarom heel belangrijk om strikte hygiënemaatregelen in acht te nemen om infectie te voorkomen. Gelukkig is het aantal infecties de laatste jaren dankzij vaccinaties flink gedaald.
Hoe raken katten besmet?
Katten raken besmet met feline enteritis door virussen op te nemen via hun mond. Daarnaast kunnen ze elkaar ook via druppelinfectie (bijvoorbeeld niezen) besmetten. Indirecte overdracht is ook mogelijk, bijvoorbeeld door contact met besmette voorwerpen of via voedsel dat besmet is met het virus.
Eenmaal opgenomen, verspreiden de virussen zich via het maag-darmkanaal en de ademhalingswegen naar de lymfeklieren en het bloed. Van hieruit kunnen ze dan migreren naar de bloedbaan van de kat. Dit wordt ook wel viremie genoemd.
Het virus tast vooral cellen aan die zich snel delen, zoals cellen in de darmwand, lymfeknopen en het beenmerg. Deze worden vervolgens beschadigd door het FPV.
Verzwakking van het immuunsysteem door FPV
Als een kat besmet is met FPV, leidt dit tot een vermindering van het aantal witte bloedcellen (leukocyten). Deze maken deel uit van het immuunsysteem van de kat.
Door de afname van leukocyten, verzwakt de afweer van de kat aanzienlijk. Secundaire bacteriële infecties en andere ziektes kunnen daardoor makkelijker toeslaan.
Symptomen: Wat zijn symptomen van de kattenziekte?
De verschijnselen hangen sterk af van de vorm waarin de kattenziekte zich uit. De verschillende vormen van kattenziekte variëren sterk wat betreft symptomen en prognose:
1. Peracute vorm:
Deze variant komt voornamelijk voor bij jonge katten die tussen de achtste en twaalfde levensweek besmet zijn met het feline parvovirus. Omdat deze kittens nog geen volledig ontwikkeld immuunsysteem hebben, overlijden ze meestal zeer snel en vaak zonder voorafgaande symptomen.
2. Acute vorm
De acute vorm treedt eveneens plotseling op, en gaat gepaard met een breed scala aan symptomen. Zieke katten kunnen sterven als gevolg van de volgende symptomen:
slechte algemene conditie met hoge koorts, die meestal in fasen verloopt
Maagdarmklachten zoals misselijkheid, braken, waterige en soms bloederige diarree, en verminderde voeropname
De meeste volwassen katten beschikken over een sterk immuunsysteem. Daardoor hebben ze vaak geen of slechts milde symptomen.
4. Vorm die in de baarmoeder voorkomt (intra-uterien)
Als de foetussen in de baarmoeder van de moeder geïnfecteerd raken, kan dit leiden tot hun dood. Levend geboren kittens worden daarentegen gekenmerkt door misvormingen van bijvoorbeeld de kleine hersenen, waardoor ze de rest van hun leven last kunnen hebben van bewegingsstoornissen.
Prognose: Is kattenziekte dodelijk?
Of kattenziekte dodelijk is, hangt af van de ernst van de infectie. De subacute vorm verloopt bij volwassen katten vaak mild, maar de acute variant kan zonder snelle behandeling fataal zijn, vooral voor kittens. Zelfs jonge katten die ziek worden van de peracute vorm overleven het in de meeste gevallen helaas niet zonder behandeling.
Aarzel daarom niet om contact op te nemen met je dierenarts als je kat koorts, aanhoudend braken of diarree heeft. Tijdige maatregelen zijn cruciaal voor een succesvolle behandeling van je huistijger.
Diagnose: Hoe wordt kattenziekte vastgesteld?
Normaal gesproken treedt panleukopenie bij katten plotseling op, waardoor katteneigenaren een verslechtering van de algemene toestand vaak snel kunnen herkennen. Als je kat hoge koorts krijgt, blijft braken of aanhoudende diarree heeft, is een bezoek aan de dierenarts absoluut noodzakelijk.
Op basis van een gesprek met de eigenaar en een eerste lichamelijk onderzoek kan de dierenarts vaak al een vermoedelijke diagnose stellen. Verdere diagnostische maatregelen zijn nodig om de aanwezigheid van de kattenziekte te bevestigen.
Bloedonderzoek en aantonen van de ziekteverwekker
Bij een bloedonderzoek wordt onder andere gekeken naar het aantal witte bloedcellen (leukocyten). Een sterke daling van het totaal aantal leukocyten wijst duidelijk op een besmetting met panleukopenie.
Aangezien andere infectieziekten (zoals coronavirussen of salmonella) soortgelijke klachten kunnen veroorzaken, is aanvullend onderzoek noodzakelijk. Meestal wordt daarvoor een ontlastingsmonster gebruikt, dat met een ELISA-test wordt gecontroleerd op het feline parvovirus.
Een snelle behandeling redt veel katten die lijden aan panleukopenie. Maatregelen zijn bijvoorbeeld infusen.
Behandeling: Hoe wordt panleukopenie behandeld?
De behandeling van kattenziekte gebeurt vooral door ondersteunende maatregelen. Deze zijn vooral bedoeld om je kat te stabiliseren. Er zijn verschillende opties:
Infusies met elektrolyten, vloeistoffen en suikers om het vochtverlies te compenseren; soms wordt ook heparine toegevoegd om bloedklontering te voorkomen
Medicatie tegen braken en maag-darmklachten.
Antibiotica tegen secundaire bacteriële infecties: Deze kunnen vaker voorkomen omdat het immuunsysteem van de kat verzwakt is door de afname van witte bloedcellen.
Inzet van antistoffen (immunoglobulinen) ter ondersteuning van het immuunsysteem.
Voeding via de bloedbaan (parenterale voeding) gedurende de eerste dagen gevolgd door een licht dieet, bijv. gekookte kip of kwark
bloedtransfusie kan nodig zijn
Is kattenziekte te genezen?
In principe is kattenziekte te genezen. De leeftijd en gezondheidstoestand van de kat spelen echter een belangrijke rol. Jonge en verzwakte dieren hebben minder kans op herstel dan gezonde en volwassen katten. Een snelle behandeling van de ziekte is ook cruciaal voor de ontwikkeling ervan.
Preventie: Kan ik mijn kat tegen de kattenziekte beschermen?
Panleukopenie treft vooral jonge katten en katten met een verzwakt immuunsysteem en kan ernstige symptomen veroorzaken. Daarom zijn preventieve maatregelen essentieel. Daarbij horen:
Hygiënische maatregelen: Omdat het feline parvovirus (FPV) zeer lang in de omgeving kan overleven, is desinfectie van oppervlakken en voorwerpen zoals de kattenbak of de etensbak erg belangrijk. Bij de keuze voor een ontsmettingsmiddel is het belangrijk dat het een virusdodend effect heeft.
Vaccinaties: Er zijn verschillende vaccins tegen kattenziekte. De vaccinatiecommissie van het Friedrich-Loeffler-Instituut adviseert een basisvaccinatie voor alle katten vanaf een leeftijd van acht weken tot en met vijftien maanden oud. Deze vaccinatie moet vervolgens elke drie jaar worden herhaald.
Franziska G., Dierenarts
Ik ben aan de Justus-Liebig-universiteit Gießen opgeleid tot dierenarts. Ik heb uitgebreid ervaringen in verschillende disciplines opgedaan, zoals in de geneeskunde voor kleine dieren, grote dieren en voor exoten, maar ook in de farmacologie, pathologie en voedselhygiëne. Sindsdien werk ik niet alleen als diergeneeskundig auteur, maar ben ik ook bezig met mijn wetenschappelijk onderbouwd proefschrift. Het is mijn doel om dieren in de toekomst beter tegen ziekteverwekkende bacteriën te beschermen. Naast mijn kennis als dierenarts heb ik ook persoonlijke ervaringen opgedaan. Ik heb namelijk een hond en kan daardoor de angsten en problemen, net als alle andere vragen over diergezondheid, begrijpen en uit de wereld helpen.
Het is algemeen bekend dat de leeftijd van een hond gemakkelijk kan worden afgeleid: één hondenjaar staat gelijk aan zeven mensenjaren, waarbij ook hier het ras en het gewicht van de hond belangrijk zijn. Hoe oud kunnen katten nou worden? Vanaf welke leeftijd worden katten beschouwd als oudere katten? In dit artikel lees je alles over kattenleeftijd.
Wormen bij katten zijn een akelig hoofdstuk in het leven van een kat, en van zijn of haar baasje. Helaas komen de meeste kattenvrienden (figuurlijk) met wormen in aanraking – vooral als jouw kat vrij door de buurt mag dwalen. Maar ook binnenkatten kunnen wormen oplopen door verontreinigd voer.
Vraag je jezelf af waarom je oude knuffelkat niet meer naar zijn naam luistert en maak je je zorgen? Of vraag je je af waarom je pluizige bolletje haar voerbakje niet meer kan vinden? We leggen uit hoe verschillende ouderdomsverschijnselen bij katten in een vroeg stadium kunt herkennen en wat je kan doen om je kat een lang en gezond leven te bieden.
