Psychogene alopecia bij katten This article is verified by a vet

witte kat likt zich

Met hun rauwe tong kunnen gestreste katten haren uit hun vacht trekken.

Katten houden ervan om de eigen vacht te verzorgen met hun tong. Hierin investeren ze veel tijd – tot vier uur per dag. Maar wat gebeurt er als deze natuurlijke poetsdrang zorgwekkend toeneemt? Je kat kan dan last hebben van een gedragsstoornis. Lees hier meer over deze stoornis, psychogene alopecia, bij katten.

Definitie: wat betekent ‘psychogene alopecia’?

Het woord ‘alopecia‘ betekent haaruitval. Een speciale variant hiervan is psychogene alopecia. Het gaat daarbij om een gedragsstoornis respectievelijk dwangstoornis bij katten. In dit geval krijgen katten haarloze plekken door hun eigen toedoen, namelijk door overmatig te likken.

Oorzaken: wat zijn de oorzaken van deze gedragsstoornis?

Niet lichamelijke maar psychische oorzaken liggen pychogene alopecia ten grondslag. Vooral stress speelt een grote rol. Meestal ontstaat deze als er dingen in het dagelijks leven van je kat veranderen.

Zo kunnen katten gestrest raken door de volgende veranderingen:

  • Veranderde omgeving: je verhuist naar een andere woning of verandert de leefomgeving van je kat, door bijvoorbeeld nieuwe meubels te kopen.
  • Eenzaamheid en verveling: je kat is vaak helemaal alleen, heeft weinig vermaak en/of heeft snel last van separatieangst als je een keer niet thuis bent.
  • Familie-uitbreiding: je krijgt een kind, hebt een nieuwe partner of adopteert een nieuw huisdier.
  • Amper terugtrekmogelijkheden: je kat heeft geen verstopplek om zich terug te trekken.
  • Conflicten met andere dieren: strijd over het territorium met andere katten of dieren kan belastend zijn.
  • Verandering van voer: je geeft je kat abrupt een nieuwe soort voer.

Symptomen: hieraan herken je psychogene alopecia bij katten

Alopecia herken je aan typische haarloze plekken, die worden veroorzaakt door overmatig poetsen. Deze plekken vind je meestal op een plek waar je kat makkelijk met de tong bij kan – rondom het buikgebied, de poten of de binnenkant van de benen.

De kale plekken blijven niet altijd droog en onopvallend. Op de rauwe tong van je kat bevinden zich talrijke bacteriën die bij het likken in de huid kunnen geraken.

Het gevolg: de huid ontsteekt en wordt nat. Bovendien kunnen delen opzwellen en rood worden. Bij hevige gevallen beweegt de betroffen kat minder omdat de huidplekken pijn doen.

kale ontstoken plek kat
Een haarloze huidplek is ontstoken en bloedt.

Behandeling: hoe kan psychogene alopecia bij katten worden behandeld?

Om psychogene alopecia effectief te bestrijden, moet je eerst de oorzaak vinden en vooral verantwoordelijke stressfactoren indammen. Als je de precieze oorzaken weet, moet je deze indien mogelijk opheffen.

Helaas kun je vaak niet direct zien waar je kat gestrest van raakt. In dit geval moet je voorzichtig proberen om de oorzaak stap voor stap aan het licht te brengen door middel van eliminatie. Heb geduld en kijk of de poetsdrang van je kat weer normaliseert als je één ding aanpast. In sommige gevallen helpt alleen een bezoek bij de dierenpsycholoog, die samen met jou een therapie voor je kat uitwerkt.

Behandeling van de symptomen door een dierenarts

Ondertussen kan de dierenarts de huid van je kat onderzoeken en natte huidwonden reinigen en desinfecteren. Als de huid sterk ontstoken is (dermatitis) en zich etter gevormd heeft, behandelt de dierenarts je kat eventueel met antibiotische en ontstekingsremmende zalf. Als je kat bovendien erg pijnlijk reageert, kan de dierenarts ook pijnmedicatie geven.

Belangrijk om te weten:
natuurlijk likken katten zich ook vaker als ze jeuk hebben. Dit ontstaat bijvoorbeeld door parasieten zoals oormijt of allergieën zoals een vlooienspeekselallergie.

Als je merkt dat je kat zich vaker krabt of likt, moet je altijd eerst een dierenarts raadplegen. Hij kan dan andere oorzaken uitsluiten, zoals ziekten of een parasietenplaag.

Preventie: zo voorkom je psychogene alopecia bij je kat

Stress kan veel ziektes en gedragsstoornissen bij katten veroorzaken. Derhalve is het belangrijk om de omgeving en houding van je kat zo stressvrij mogelijk in te richten.

Dit lukt door een voeromstelling geleidelijk door te voeren of je kat voldoende plekken om zich terug te trekken te bieden. Geef je kat daarnaast voldoende aandacht en houd bij voorkeur twee katten. Hiermee voorkom je eenzaamheid. Ook worden katten blij van speelgoed en krabpalen, die bij kunnen dragen aan stressvermindering.

Als er een verhuizing op de planning staat of je wilt een extra dier in huis halen, dan kun je bovendien feromonen tegen stress inzetten.


Franziska G., Dierenarts
Profilbild von Tierärztin Franziska Gütgeman mit Hund

Ik ben aan de Justus-Liebig-universiteit Gießen opgeleid tot dierenarts. Ik heb uitgebreid ervaringen in verschillende disciplines opgedaan, zoals in de geneeskunde voor kleine dieren, grote dieren en voor exoten, maar ook in de farmacologie, pathologie en voedselhygiëne. Sindsdien werk ik niet alleen als diergeneeskundig auteur, maar ben ik ook bezig met mijn wetenschappelijk onderbouwd proefschrift. Het is mijn doel om dieren in de toekomst beter tegen ziekteverwekkende bacteriën te beschermen. Naast mijn kennis als dierenarts heb ik ook persoonlijke ervaringen opgedaan. Ik heb namelijk een hond en kan daardoor de angsten en problemen, net als alle andere vragen over diergezondheid, begrijpen en uit de wereld helpen.


Onze meest behulpzame artikelen
3 min

Kattenleeftijd

Het is algemeen bekend dat de leeftijd van een hond gemakkelijk kan worden afgeleid: één hondenjaar staat gelijk aan zeven mensenjaren, waarbij ook hier het ras en het gewicht van de hond belangrijk zijn. Hoe oud kunnen katten nou worden? Vanaf welke leeftijd worden katten beschouwd als oudere katten? In dit artikel lees je alles over kattenleeftijd.
4 min

Wormen bij katten

Wormen bij katten zijn een akelig hoofdstuk in het leven van een kat, en van zijn of haar baasje. Helaas komen de meeste kattenvrienden (figuurlijk) met wormen in aanraking – vooral als jouw kat vrij door de buurt mag dwalen. Maar ook binnenkatten kunnen wormen oplopen door verontreinigd voer.
4 min

Krolsheid bij katten

De voorplantingscyclus van de kat onderscheidt zich essentieel van die van de mens. Veel levensfasen van een kat zijn daarom een beetje raadselachtig voor ons. Wij weten niet hoe we ons moeten gedragen en hoe we ons huisdier kunnen helpen. Daarbij hoort ook de tijd waarin de kat ontvankelijk is om zwanger te worden, de zogenaamde ´krolsheid`. Als de kat krols is, kan je verschillende soorten gedrag herkennen, zoals het typische rollen op de grond. In dit artikel lees je dus alles over krolsheid bij katten.