Loopsheid van het teefje

De loopsheid bij teefjes is een heel normaal, natuurlijk verschijnsel. Toch maken veel hondenbezitters zich zorgen over het vreemde gedrag van het teefje. Ze ergeren ze zich aan vlekken op het nieuwe tapijt en zijn bang voor een ongewenst nestje. Hier lees je wat je over de loopsheid van jouw hond moet weten en hoe je de periode waarin de hond loops is zonder stress kunt doorstaan. Lees hier meer over de loopsheid van het teefje.

Voor veel hondenbezitters is de loopsheid van hun hond een hel. Je blijft vooral thuis, vermijdt lange wandelingen in het park (waar veel andere reutjes op de loer liggen) en doet oude lakens over de meubels om vlekken te voorkomen. Per slot van rekening zijn meubels duur en op een ongewenste zwangerschap zit je al helemaal niet te wachten. Maar met een paar tips en trucs kun je deze fase zonder problemen doorstaan en hoef je niet bang te zijn dat er ongewenste nakomelingen komen. Hoe meer je weet over de loopsheid van jouw hond en de daaraan gerelateerde veranderingen, hoe beter je de periode waarin jouw hond loops is kunt doorstaan.

Wat je over de loopsheid moet weten

Loopsheid is de vruchtbare periode van het teefje. Het lichaam van het vrouwtje verandert, hormonen worden verspreid en het gedrag wordt beïnvloed. Dit natuurlijk verschijnsel treedt bij alle teefjes die geslachtsrijp zijn op.

Net als bij mensen kan het bij honden verschillen wanneer ze in de pubertijd komen en geslachtsrijp worden. Het verschilt per hond wanneer die voor het eerst loops wordt. Bepalend voor de eerste loopsheid is dat de hond volwassen is en qua grootte het lichaam van een volwassen hond heeft. Terwijl kleine honden al met zes maanden voor het eerst loops worden, doorlopen grote hondenrassen deze fase pas als ze twee jaar oud zijn. Bij grote rassen duurt het langer voordat ze zijn uitgegroeid. Hoe vaak jouw hond loops wordt is net zo variabel als het tijdstip van de eerste loopsheid. Teefjes van kleine rassen kunnen elke vier maanden loops worden. Honden van het oertype zoals een Basenji, Thai Ridgebackdog of de Dingo worden maar een keer per jaar loops.

De vier fases van loopsheid: hoe lang is een hond loops?

Het verschilt per geval hoe lang een hond loops is. Ook zijn niet alle honden even vaak loops, maar de fase verloopt bij iedere hond op dezelfde manier. De loopsheid wordt in vier fases ingedeeld.

• Pro-oestus

Het begin van de pro-oestus kan men over het algemeen precies vaststellen. Dit gaat namelijk gepaard met duidelijk zichtbare veranderingen van het teefje. De hond heeft een opgezwollen vulva en verliest een bloederige afscheiding. Deze fase duurt over het algemeen negen dagen. Het kan echter afwijken en tussen de drie en 17 dagen duren. Ook de hoeveelheid bloederige afscheiding is per hond verschillend. Terwijl het bij de ene hond nauwelijks opvalt, moeten sommige hondenbezitters vrezen voor bloederige vlekken op hun tapijt. Een ander teken dat de pro-oestus begonnen is, is de toegenomen interesse van reutjes. Vaak kunnen ze niet van het teefje afblijven. Hoewel het vrouwtje nu nog niet vruchtbaar is, verspreidt ze een ‘verleidelijke’ geur. Ze wijst de versierpogingen van haar mannelijke aanbidders in deze fase meestal af. Ze blaft, wijkt uit of laat haar tanden zien als een mannetje interesse toont.

• Oestrus (bronsttijd)

Tijdens de vruchtbare periode van de oestrus zal het vrouwtje zich niet meer afwijzend gedragen. Ze heeft plotseling interesse in de versierpogingen van het reutje en staat ervoor open. Een duidelijk teken dat het nu „gevaarlijk“ wordt . Het teefje is nu vruchtbaar en kan gedekt worden. Als een mannetje tijdens deze fase in de buurt komt, blijft ze vrijwillig staan en doet ze haar staart aan de kant. Deze fase duurt gemiddeld ook negen dagen en tijdens deze fase is het vrouwtje hitsig. In deze periode vindt de eisprong plaats. De vulva is minder gezwollen, de bloederige afscheiding wordt wateriger en soms slijmeriger. Als de hond in deze periode gedekt wordt, is de kans op bevruchting groot.

• Metoestrus

Na ongeveer negen dagen begint de metoestrus. De symptomen van de loopsheid zoals een gezwollen vulva en de waterige afscheiding verdwijnen langzaam. Er zijn bijna geen uiterlijke tekens van loopsheid meer te bekennen. In het lichaam zorgen hormonen echter voor allerlei veranderingen. De gele lichaampjes produceren het hormoon progesteron ongeacht of de bevruchting al dan niet plaatsvond. Dit hormoon zorgt voor de innesteling en de groei van embryo’s in de baarmoeder. Pas na negen tot twaalf weken worden de gele lichaampjes die na de eisprong zijn ontstaan afgebroken. Het dalende progesteron-niveau zwengelt het hormoon prolactine aan. Dit hormoon zet aan tot melkproductie. Dit kan bij sommige honden leiden tot een schijnzwangerschap.

• Anoestrus

Na  weken van hormonale veranderingen verkeren de geslachtsorganen in een „rusttoestand“. Het progesteron blijft op een niveau en het oestrogeen-niveau vertoont maar kleine schommelingen. Deze rustfase wordt anoestrus genoemd. Het duurt meerdere weken tot maanden, tot het begin van de pro-oestus  van de volgende loopsheid. In deze periode vertoont het teefje geen tekenen van loopsheid en is ze niet vruchtbaar.

Bijzonderheden tijdens de eerste loopsheid

De eerste loopsheid van het teefje in de pubertijd verloopt niet altijd precies zoals hierboven beschreven. Het kan voorkomen dat jouw hond ongemerkt loops is. De loopsheid is niet als loopsheid te herkennen omdat de uiterlijke kenmerken zoals afscheiding ontbreken. Het kan dus gebeuren dat hondenbezitters niet doorhebben dat hun teefje voor de eerste keer loops is. Dit komt vaak voor bij de Amerikaanse Staffordshireterriër, Beagle, Cocker Spaniël en de Dwergpinscher.

Ook de zogenaamde split-oestrus is bij jonge teefjes niet ongebruikelijk. Tijdens de pro-oestus komen typische symptomen van loopsheid voor zoals de bloederige afscheiding. Het komt echter niet tot een vruchtbaarheidsfase waarin het teefje gedekt kan worden. De symptomen verdwijnen daarna weer. Na een paar dagen of weken zijn er opnieuw tekenen van een pro-oestus te herkennen. Dit keer volgt er een oestrus.

Wanneer is de loopsheid verstoord?

Als de loopsheid van een volwassen teefje uitblijft, kan dat veroorzaakt worden door een verstoring van de eierstokfunctie of door andere aandoeningen zoals hypothyreoïdie of het syndroom van Cushing. Je moet jouw hond voor de zekerheid laten onderzoeken door een dierenarts. Hetzelfde geldt als de loopsheid extreem lang aanhoudt (dat is het geval als het langer dan drie weken duurt) of juist verkort is (de pro-oestus en oestrus duren samen minder dan tien dagen).

Komen honden in de overgang?

In tegenstelling tot mensen hebben honden geen menopauze. Overgangsjaren waarin de menstruatie uitblijft komen niet voor. Het teefje wordt dus tot het einde van haar leven loops. Sommige teefjes die ouder zijn dan zeven jaar worden nog maar een keer per jaar loops. Als jouw hond ouder wordt, kan het dus langer duren voordat ze weer loops wordt – maar de loopsheid kan niet verdwijnen.

Waaraan herken ik de vruchtbare dagen van het teefje?

De vruchtbare periode waarin het teefje wil paren duurt vijf tot zeven dagen. Maar omdat de ene fase in de andere fase overloopt, is het niet altijd duidelijk wanneer dat precies is. Als het bloed van kleur verandert en de afscheiding waterig wordt, is dat vaak een teken. Toch is het niet helemaal zeker omdat er ook honden zijn die zich laten dekken als het bloed nog donkerrood is. Je kunt er ook achter komen of het teefje vruchtbaar is door te kijken of ze een reutje toelaat (het sta- of staartreflex). Als het teefje hitsig is laat ze het reutje toe. Ze doet haar staart aan de kant en duwt de vulva omhoog. Door de hond op de juiste plaats te aaien kun je dit reflex testen. Ook dit is niet eenduidig omdat er honden zijn die hier ook op reageren als ze niet hitsig zijn.

Alleen de dierenarts kan je duidelijkheid geven door het tijdstip van de eisprong te bepalen. Als je weet hoeveel dagen na de pro-oestus de oestrus begint, zal dat in de toekomst ook zo zijn. Het is belangrijk dat je herkent wanneer de pro-oestus begint zodat je kan tellen hoeveel dagen het nog duurt voordat de oestus begint.

Hoe voorkom ik een zwangerschap?

Hoewel je niet precies weet wanneer je teefje in de vruchtbare fase zit, zijn er tekens die erop wijzen dat het teefje hitsig is. Op zijn laatst als het bloed waterig wordt en het teefje versierpogingen van mannelijke vereerders toelaat is er voorzichtigheid geboden. Meestal heb je nog genoeg tijd om de twee honden uit elkaar te halen. Er zijn maar een paar reutjes die er meteen bovenop springen. De meeste beginnen met een voorspel. Er zijn natuurlijk ook honden die er niet lang omheen draaien. In dat geval moet je op tijd ingrijpen. Beveel je hond om te gaan zitten en ga achter haar staan. Houdt het reutje op afstand en wacht tot de eigenaar zijn of haar hond aan de lijn doet en mee neemt.

Om zulke stress-situaties voor te zijn, moet je tijdens de periode dat de hond loops is op een paar dingen letten. Ga wandelen op tijdstippen dat er weinig andere honden buiten zijn en vermijdt parken waarvan je weet dat er veel honden (los) lopen. Laat het teefje tijdens deze periode alleen los als ze je braaf volgt als je een andere hond tegenkomt. Probeer jouw teefje tijdens het wandelen af te leiden door intensief te spelen. Zorg er thuis voor dat reutjes uit de buurt niet zomaar in je tuin kunnen komen. Zorg dat de huisdeur en tuindeur gesloten zijn.

Heb ik een loopsheid broekje of hondenluier nodig?

Een broekje als je hond loops is komt overeen met een hondenluier die de hond aan kan tijdens de loopsheid. Dit is aan te raden als jouw hond tijdens de pro-oestus veel bloed verliest en rode vlekken in huis niet te voorkomen zijn. Wees voorzichtig: het is geen voorbehoedsmiddel. Een zwangerschap kan hierdoor niet voorkomen worden.

Moet ik mijn teefje laten castreren?

Om stress tijdens de loopsheid te voorkomen, laten veel hondenbezitters hun hond castreren. Bij een sterilisatie kan het teefje geen nakomelingen krijgen, maar de hormonale veranderingen van de cyclus blijven doorgaan. Bij castratie is er helemaal geen sprake meer van loopsheid. Er zijn zeker een aantal voordelen van deze medische ingreep. Zo wordt het teefje  vaak rustiger en bloedt ze niet meer. Daarnaast neemt het risico op tumoren en kankersoorten zoals baarmoederkanker af.

Maar elke medaille heeft haar keerzijde. Gecastreerde teefjes hebben vaak last van overgewicht en de kans op urine-incontinentie op latere leeftijd neemt toe. Bij de rassen Cocker Spaniël en de Ierse Setter veranderde na de castratie de structuur van de vacht. Dit leidt tot meer klitten waardoor de vacht meer verzorging nodig heeft. Voor je kiest voor een castratie van jouw teefje moet je de voor- en nadelen tegenover elkaar zetten. Laat je door een fokker of dierenarts laten adviseren. Daarna kun je een zorgvuldige afweging maken.